In het mooie Galicië in het noordwesten van Spanje ligt Pontevedra. Het is een stad die wereldwijd bekend staat vanwege een al even mooi succesverhaal. In tegenstelling tot veel andere steden krijg je in Pontevedra niet te maken met klaksonerende auto’s en roepende chauffeurs. Pontevedra heeft niet alleen indruk gemaakt met haar historische charme, maar ook met een gedurfde stap naar een autoluwe toekomst.
Wat Pontevedra onderscheidt, is de vastberadenheid en alomvattende aanpak van de stad. In de vroege jaren 2000 ging Pontevedra door een grondige transformatie. De stad verlegde de focus van een autoafhankelijke omgeving naar een meer duurzame, leefbare ruimte voor haar inwoners. Pontevedra wordt daarom beschouwd als een pionier op het gebied van autoluwe steden.
Een Autoluwe Revolutie
Het concept van autoluwte is niet nieuw, maar Pontevedra was er zeker en vast vroeg bij. Het verhaal van Pontevedra begint in 1999, toen burgemeester Miguel Anxo Fernández Lores aantrad. Het stadscentrum, ooit verstikt door 14.000 auto’s per dag, werd snel getransformeerd. De middeleeuwse kern van 300.000 vierkante meter werd autovrij gemaakt, de straten werden geplaveid met granieten flagstones, en auto’s werden geweerd uit het historische hart van de stad. Het doel was om zo de levenskwaliteit te verbeteren, de veiligheid te vergroten en de openbare ruimte nieuw leven in te blazen.
Wat Pontevedra uniek maakt, is niet alleen de implementatie van autoluwe maatregelen, maar ook de alomvattende en doordachte aanpak van stadsplanning. Een van de meest opvallende maatregelen was het volledig verbannen van auto’s uit het historische stadscentrum. In het verleden door voertuigen gedomineerde straten zijn omgevormd tot aantrekkelijke, voetgangersvriendelijke zones. Pleinen, parken en winkelstraten werden herontworpen om een levendige en uitnodigende sfeer te creëren. En ook het herinrichten van openbare ruimtes en het actief betrekken van de lokale gemeenschap waren cruciale elementen in het succesverhaal van Pontevedra. De resultaten van deze radicale verandering zijn opmerkelijk. Waar vroeger 30 mensen in het verkeer omkwamen tussen 1996 en 2006, vielen er slechts drie slachtoffers in de daaropvolgende tien jaar. CO₂-uitstoot is met 70% gedaald. Bijna driekwart van de voormalige autoritten wordt nu te voet of per fiets afgelegd. En het stadscentrum heeft 12.000 nieuwe bewoners verwelkomd.
Daarnaast heeft de herinrichting van de openbare ruimte geleid tot een bloeiend sociaal leven. De pittoreske pleinen en parken zijn nu ook geliefde ontmoetingsplaatsen, waar mensen kunnen genieten van culturele evenementen, cafés en lokale markten. Het aanmoedigen van actieve mobiliteit, zoals wandelen en fietsen, heeft de lokale economie gestimuleerd, omdat meer mensen de voorkeur geven aan lokale winkels en bedrijven. En meer dan 15.000 mensen zijn naar Pontevedra verhuisd sinds de autoluwe transformatie.
De stad heeft zo internationale erkenning gekregen voor haar gedurfde en succesvolle initiatieven om de impact van autoverkeer te verminderen en de levenskwaliteit van haar inwoners te verbeteren.
Ook Politiek succes
Burgemeester Miguel Anxo Fernández Lores zorgde samen met zijn stadsbestuur voor het autoluwe initiatief in Pontevedra. Zijn filosofie was eenvoudig maar krachtig: het bezitten van een auto geeft je niet het recht om de openbare ruimte in beslag te nemen. Het succes kan worden toegeschreven aan de vastberadenheid en visie van dit bestuur en aan de actieve betrokkenheid van de lokale gemeenschap. Lores concludeert dat Pontevedra geen grootschalige projecten heeft ondernomen, maar eenvoudigweg heeft gedaan wat binnen handbereik lag: de stad teruggegeven aan haar inwoners.
Belangrijk voor het succes van deze transformatie was de actieve betrokkenheid van de lokale gemeenschap. De stad luisterde dan ook naar de behoeften van haar inwoners en werkte samen met hen aan oplossingen. Natuurlijk waren er in het begin sceptische geluiden toen Pontevedra het autoluwe initiatief implementeerde. Elke verandering in stadsplanning, vooral een zo drastische als het verbannen van auto’s, kan op weerstand stuiten. Mensen hebben vaak zorgen over hoe deze veranderingen hun dagelijks leven en routines zullen beïnvloeden. En mensen houden er niet van te horen dat ze niet kunnen rijden waar ze willen. Maar het bestuur steunde lokale ondernemers in hun aanpassing aan de nieuwe omstandigheden en burgers met alternatieve vervoersopties. Zo werd het autoluwe beleid van Pontevedra ook op politiek vlak een echt succesverhaal.
Het aannemen van dit soort maatregelen vereist in eerste instantie politieke moed. Maar angst om verkiezingen te verliezen zou geen voorwaarde moeten zijn voor de acties die verantwoordelijke politici ondernemen, en het lijkt erop dat het ontwerpen van de stad voor mensen eigenlijk best goed kan zijn op electoraal niveau.
Miguel Anxo Fernández Lores, burgemeester van Pontevedra
Miguel Anxo Fernández Lores wordt nog steeds herkozen sinds hij in 1999 burgemeester werd. De inwoners van Pontevedra zijn dus duidelijk tevreden met deze autoluwe aanpak. We vinden het belangrijk om dit te benadrukken, want in ons land lijkt de politieke moed voor dit soort initiatieven vaak te ontbreken.
Is Pontevedra perfect? Nee, natuurlijk niet. Sommige mensen wijzen op verkeersopstoppingen in de omliggende straten waar auto’s zijn toegestaan. Maar veel mensen waarderen het gemak van het leven in Pontevedra, vooral degenen die elders hebben gewoond. Wij vinden het in ieder geval een inspirerend voorbeeld om na te streven. Pontevedra blijft een inspiratie voor steden die streven naar duurzaamheid, levenskwaliteit en een harmonieuze relatie tussen mensen en hun omgeving.
Ken jij een autoluw succesverhaal dat je met de wereld wilt delen? Je mag het ons altijd laten weten.
